Үндэстний үзэл гэж юу вэ? Үндэстний эрх ашиг гэж юу вэ?
Үндэстний үзэл нь цөөнхийн болон олонхийн эрх ашгийг хамгаалдаг нийгмийн төлөөлөгчдийн тайлбарладаг шиг алан хядах хэт даврах ,нэг үндэстэн нөгөөгөө дарлахад байгаа юм биш.Мөн овог омог ястны ,аймаг хошууны ,жалга довны ч үзэл бишээ!
Үндэстэн гэдэг бол
газар нутаг, иргэншлийн хувьд нэгдмэл байх нэгэн арьстны доторх хэл соёл, үүсэл гарвал нэг, овог, омог ястныг багтаасан угсаатны дээд хэлбэр юм.
Үндэстэн нь бусад улс үндэстэнээс хараат бус, бие даан тусгаар оршиж өөрийн дотоод болон гадаад бодлогыг ард түмнийхээ хүсэл зорилгод нийцүүлэн хэрэгжүүлэх, дэлхийн бусад Улс Үндэстэнүүдтэй эрх тэгш зэрэгцэн орших явдал нь Үндэстний үзлийн гол тулгуур зарчим мөн.
Үндэстэн нь бүтээсэн соёл иргэншилээ хадгалах,хамгаалах хөгжүүлэх ,газар нутаг ,эх орондоо бүрэн эрхт эзэн нь байж ертөнцийг үзэх үзэл санаандаа тулгуурлан нийгмийн чиг шугамаа тодорхойлох бүрэн эрхтэй.
- Хөх Монгол бүлгэм
- Хөх Монгол бүлгэм нь нийгмийн хэрэгцээ, захиалгаар байгуулагдсан учраас үндэстний эрх ашиг нь зөрчигдсөн элэг нэгт Монголчуудаа өөрсдийн боломжоор хамгаалан Монгол улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөн гадаадын иргэд, байгууллагуудтай тэмцсээр ирсэн.Одоо ч тэмцсээр байна .Тэмцэх ч болно.Монгол хүн Монгол газар нутагтаа эзэн нь байх ёстой.Монгол үндэстнийхээ эрх ашгыг төрийн бодлогынхоо цөмд тавьсан Монгол хас их төрийг байгуулахын төлөө бид мөнхөд тэмцэж зүтгэсээр байх болно. Монголоо тойрсон бусад Монголчууд маань биднээс дууриал авч ямар ч улсаас хараат бус тусгаар тогтносон хүчирхэг Монгол Улсыг байгуулахын төлөө зүтгээрэй! Монголчууд биднийг Мөнх хөх тэнгэр ивээх болтухай!!!
Хас билэгдлийн тухай зураг үзнэ үү!
Урд нь та бүхэнд хасын тухай хэд хэдэн удаа мэдээлэл хүргэж байсан билээ.Одоо энэ удаа хасыг дэлхийн бусад оронд хэрхэн хүлээж авч хэрхэн ашигладаг байсныг байгааг зургаар сонирхуулья!
Лекц амжилттай боллоо! зураг үзнэ үү!!
Бид ялав!Монголын сэргэн мандалт Лекц зохион байгуулахаар Хөх Монгол бүлгэм,Хастанру сан эрдэмтэн судлаач Эрдэнэ гуай нар хамтран хэвлэлийн бага хурал зарлав.Мөн ТВ9, ТВ5, МН-25, МОНГОЛ ТВ, UBS С1 гэх мэт телевизүүдийн Гэрэлтэй цонх,Өглөөний зочин, Ням гарагын зочин гэх мэт нэвтрүүлгүүдээр ярилцлага өгсөн.
Бид ялав! Даяар утгаараа Бид ялав гэсэн нэртэй лекц 2009 оны 6 сарын 8ны өдөр Улаанбаатар паласт маш амжилттай болж өндөрлөлөө.Лекцэнд ирсэн хүн бүрт энэхүү лекцийг зохион байгуулсан Хөх Монгол бүлгэм Хастанру сан-н залуучууд Ч.Эрдэнэ гуайн бичсэн Бид Ялав Монгол сэргэн мандалт ном бэлэглэв!
Бид ялав! Даяар утгаараа Бид ялав гэсэн нэртэй лекц 2009 оны 6 сарын 8ны өдөр Улаанбаатар паласт маш амжилттай болж өндөрлөлөө.Лекцэнд ирсэн хүн бүрт энэхүү лекцийг зохион байгуулсан Хөх Монгол бүлгэм Хастанру сан-н залуучууд Ч.Эрдэнэ гуайн бичсэн Бид Ялав Монгол сэргэн мандалт ном бэлэглэв!
“Бид ялав, Аугаа даяар утгаар бид ялав”
3-р мянганы 9-р оны 6-р сарын 8-наа Монгол улсын нийслэл дэх Улаанбаатар паласийн их танхимд эрдэмтэн судлаач Ч.Эрдэнийн “Бид ялав, Монголын сэргэн мандалт” сэдэвт лекцийг “Хөх монгол”бүлгэм “Хас танру”сан хамтран зохион байгуулахаар болов. Ч.Эрдэнэ гуайг Дэлхийн түүх бичлэгийн Евро төвт үзэл санаа мухардалд орсоныг тун гярхайгаар анзаарч, цоо шинэ үзэл үндэслэлээр эргэлт хийсэн, нэн эртний угшилт туйлын үнэнлэг зөн билгийн болон, хэл зүйн суурь судалгаагаар, логик сэтгэлгээгээр туурвигдсан ‘’Их гурвалжин’’ зэрэг бүтээлүүдээр нь та бид мэдэх билээ.
Монгол улс орших уу? Эс орших уу?
Чингэс хааны “Тархи нь хоосорвол чємєг нь хоосорно, Тархи чємєг хоёулаа хоосорвол vхэж мєхнє” гэж сургасан сургаалын vнэн зєвийг гагцхvv бутран сарниж vгvй болсон”
мєхєж сєнєсєн улс орнуудын бодит тvvх батална.
Монголын эзэнт тєр улс тогтнож эхэлсэн 1213 онд тєрийн сайд Мухулай Алтан улсын дотоод байдлыг судлаж “Алтан улс єнгє янз хоосон дvрмийг хичээсээр тархи чємєг нь хоосорчээ. Єєрєє есєн давхрын гvн ордны цэнгэлийг энэ насны эдлэж сэтгэл зовохгvй, Улсын хэргийг эсрэгээр биеийн дайсан мэт vзэж, Учиргvй сул цааз /хууль/ нь аалзны тор мэт ногт болоод, Зальхай зусар тvvний цаазыг барьж тvvний ёсыг эвдэж, олон иргэнийг мєлжсєєр сая энэ єдєр /ийм vед/ эцэг хєвгvvн эдийг дамжиж /эдээр тансаглаж/ эр эм нарыг дамжин /шалиглан завхаарч/ эзнээсээ эхлээд иргэнээ хvртэл жаргалыг хичээснээр эдийн амтыг олж /эдийн шуналтай болж/, тийнхvv эдийг эрж бvтээхэд цєм зальхай зусрыг гол болгон, иргэн нь эзнээ vзэхгvй, эзэн нь иргэнээ єршєєж чадахгvй, завсарт нь зальхай тvшмэл завшааныг олж, дээшихийг мэхлэн доошихыг мєлжсєєр, эзэн нь мєхєхєд хvрээд, иргэн нь хорсож урвахад хvрчээ“ гэсэн шинжлэх ухааны vндэслэл бvхий энэ дvгнэлтийг Монгол улсад бодитойгоор буй болсон нийгэм, улс тєр, эдийн засгийн хямралтай харьцуулж Та болгоон соёрхоно уу?
мєхєж сєнєсєн улс орнуудын бодит тvvх батална.
Монголын эзэнт тєр улс тогтнож эхэлсэн 1213 онд тєрийн сайд Мухулай Алтан улсын дотоод байдлыг судлаж “Алтан улс єнгє янз хоосон дvрмийг хичээсээр тархи чємєг нь хоосорчээ. Єєрєє есєн давхрын гvн ордны цэнгэлийг энэ насны эдлэж сэтгэл зовохгvй, Улсын хэргийг эсрэгээр биеийн дайсан мэт vзэж, Учиргvй сул цааз /хууль/ нь аалзны тор мэт ногт болоод, Зальхай зусар тvvний цаазыг барьж тvvний ёсыг эвдэж, олон иргэнийг мєлжсєєр сая энэ єдєр /ийм vед/ эцэг хєвгvvн эдийг дамжиж /эдээр тансаглаж/ эр эм нарыг дамжин /шалиглан завхаарч/ эзнээсээ эхлээд иргэнээ хvртэл жаргалыг хичээснээр эдийн амтыг олж /эдийн шуналтай болж/, тийнхvv эдийг эрж бvтээхэд цєм зальхай зусрыг гол болгон, иргэн нь эзнээ vзэхгvй, эзэн нь иргэнээ єршєєж чадахгvй, завсарт нь зальхай тvшмэл завшааныг олж, дээшихийг мэхлэн доошихыг мєлжсєєр, эзэн нь мєхєхєд хvрээд, иргэн нь хорсож урвахад хvрчээ“ гэсэн шинжлэх ухааны vндэслэл бvхий энэ дvгнэлтийг Монгол улсад бодитойгоор буй болсон нийгэм, улс тєр, эдийн засгийн хямралтай харьцуулж Та болгоон соёрхоно уу?
Хас Монголчуудын өвөг шүтээн!
Юуны учир Хитлер Монгол хасыг авсан байж болох вэ?
Монгол үндэстний хасыг Германы рейх зээлдэн авч улмаар хас бэлэгдлийн нэр төр, утга учирт сэв суулгасан.
Гэвч Монголчууд бид өвөг шүтээн болох хасынхаа шавхагдашгүй нарийн учрыг ухан мэдэж, сэргээн хэрэглэх нь зүйтэй мэт.
Хас мөнх хөх тэнгэрийн оньс,бат бэхийн бэлэгдэл,орчлон ертөнцийн үүслийн бэлэгдэл,мөнхийн хөдөлгөөний бэлэгдэл ,саруул ухаан сүр жавхлангын бэлэгдэл юм. Хэн хасыг тахиж шүтсэн бүхэнд асар их хүч,энергийг төвлөрүүлдэг,мөн түгээж байдаг.
(Энэ тухай Ч.Эрдэнэ. Их Гурвалжин номноос уншина уу!)
Орчин үед ч мөн Монголчууд хас бэлэгдэлийг компани,банк дэлгүүрийнхээ тамга,эмблемд хэрэглэж ач тусыг нь хүртсээр байна.Жишээ нь.Монгол газар,Худалдаа хөгжлийн банк,Хас банк гэх мэт.
Германчууд ч мөн хасын ид,хүчийг ашиглаж маш их хэмжээний цэрэг хүч ялалтыг олсон нь түүхэн үнэн. Гэвч тэдний явуулж хийсэн дайн нь мөнх хөх тэнгэрийн таалалд нийцээгүй учир гэсгээгдсэн билээ.
Хятадын их түрлэг
Бид Монголд байдаг Хятад иргэдийн тухай их тэмцсээр ирсэн билээ.Тэгвэл бидний хойно байгаа Орос их гүрэнд хятадууд хэмээх газрын бэтгэнүүд хэрхэн гай болж талаар энэ нийтлэлээс уншаарай!
Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн хэвлэл мэдээлэлд байнга гарах болсон "Хятадын түрлэг" хэмээх сэдвээр Оросын "Известия" сонинд нийтлэгдсэнийг сонирхуулж байна.
Орост хэдэн хятад хүн байгааг хэн ч мэдэхгүй гэнэ. 2004 оны хүн амын тооллогын тайланд "Оросын нутаг дэвсгэрт байнга оршин сууж буй хятад иргэн 35000 орчим. Орж, гарч байгааг нь оролцуулбал 200 000″ гэж дурьджээ. Тус улсын Дотоод хэргийн яамны мэдээгээр "400-700 мянган хятад иргэн Орост байнга оршин суудаг гэнэ. Баттай эх сурвалжаас мэдээлж байгаагаар 3-12 сая хятад хүн Орост амьдарч байгаа ажээ. Тэднээс алс Дорнодод амьдарч буй хятадуудын тэн хагас нь хууль бус цагаачид гэнэ. Тийм хүмүүс 30 хоногийн жуулчны визтэй орж ирээд эх орондоо буцдаггүй байна.
Хас гэж чухам юу юм бэ?
Хас тэмдгийн хэрэглээ судалгаа их байдаг ч энэ тухай нийгэмд үнэн зөвөөр тайлбарлаж сурталчилсан нь цөөнхөн. Бид удахгүй хасын тухай маш сонирхолтой үнэн түүх,эх сурвалж, тайлбаруудыг тавих болно.
Хас гэж чухам юу юм бэ? Хас яаж үүссэн?
Монголын луйварчдын үнэн дүр төрх!
Монголын луйварчдын үнэн дүр төрх! бичлэг баримт үзнэ үү!!! 2-р хэсэг Энд дарна уу!!!
Монголын луйварчдын үнэн дүр төрх! бичлэг баримт үзнэ үү!!!
Монголын луйварчдын үнэн дүр төрх! бичлэг баримт үзнэ үү!!! Энд дарна уу!!!
Монгол улс тусгаар тогтносон улс мөн үү?
Өнөөгийн Монгол улсын газар нутаг дээр хэдэн зуун мянган оны тэртээгээс өвөг Монгол үндэстэн оршин сууж,хүний хөгжлийн балар эрин зуунуудыг өнөөгийн шатанд гаргахад аугаа их соёл, сэтгэлгээний голомтын үүрэг гүйцэтгэсэн болой. Энэхүү эртний нутагт аж төрөгч хүн ардын хэдэн мянганыг дамнасан их нүүдэл одоо ч зогсоогүй агаад эртний их Хүн гүрнээс эхлээд дэлхийн эзэнт улс Монголын эрин хүртэл хүн төрөлхтний оюун сэтгэлгээний чиг хандлагыг тодорхойлсоор ирсэн билээ. Түүхэн Монгол нутагт аж төрөгч үндэстэнүүдийн цогцлоон байгуулсан улс гүрнүүд гадны нөлөөллөөс бус дотоодын эв нэгдэл,үзэл санааны ерөнхий чиг хандлага гажуудсан,эрх мэдэл ба ахуйн тансаглалын төлөөх өрсөлдөөн,тэмцэл,дотоодын урвагчдын үйл ажиллагаанаас доройтон өнөөгийн бидний үед ирсэнийг түүх гэрчилнэ. Энэ удаад зөвхөн ХХ зууны сүүлийн 20-иод жилд өрнөсөн эдийн засгийн бодлого үйл ажиллагаа,Монгол нутаг даяар болж буй байгаль,экологийн дайны тэргүүн фронт болсон ашигт малтмалын асуудал,хууль бус хуулийг дээдэлсэн! тогтвортой байдлын гэрээ гэгчийг хэрэгжүүлсэнээс үүдсэн гарз хохирол нь үндэстэний сэтгэл зүй,биологи болоод экологид хир хэмжээний сүйрэл авч ирсэн тухай бус,,Бороо гоулд”ХХК(Монгол-Их британи),,Цайрт минерал”ХХК(Монгол-БНХАУ) Оюу-толгойн орд дахь ,,Айвэнхоу майнз инк Монголиа” ХХК (Канад) гурвын жишээн дээр зөвхөн мөнгөн дүнгийн алдагдалтай,үндэстэний эрх ашиг,Монгол улсын эдийн засгийн тусгаар тогтнолын эсрэг үйлдэгдсэн үйлдэлүүдийн цөөн жишээ баримтуудаас нэн товч,албан ёсны тоо,баримтыг үндэслэн дурдах болно. Монгол улс нь сүүлийн 330 орчим жил бусдын хараат(Манж чин),Тоглоомын БНУ (ЗСБНХУ)-н хэлбэрээр явж ирсэн бөгөөд ЗСБНХУ-н бараг 16 дахь БНУлс гэгдэж асан үед ЗСБНХУ-н 100%-ийн хөрөнгө оруулалтаар Эрдэнэт УБҮйлдвэр,түүнийг дагалдуулан Эрдэнэт хотыг барьж байгуулан,уг ордыг ашигласны ашгийн 51%-ийг БНМАУ-ын засгийн газар,49%-ийг ЗСБНХУ авахаар тохиролцсон ба уг гэрээ өнөөг хүртэл хүчин төгөлдөр хэрэгжиж ,Эрдэнэт”УБҮ Монгол улсын төсөвт ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулсаар байна. Гэтэл 1990 онд Монгол улс бүрэн утгаараа бусдын хараат байдлаас гарч улс төр,эдийн засаг,үзэл суртал,соёл,сэтгэлгээний хувьд бүрэн тусгаар тогтносон улс болохоо зарлаж дэлхийн олон нийт эл бүхнийг хүлээн зөвшөөрсөн атал сүүлийн 20-иод жилд хийгдсэн төсөл,үйл ажиллагаа нь Монгол улсын эрх ашигт,эдийн засгийн тусгаар тогтнолын эсрэг үйлдэгдэж буй нь Монгол улсын засгийн эрхийг чөлөөт! сонгуулиар олж авсан намуудын үйл ажиллагаанаас илэрхий харагдана.
Нэгэн зүйл:Бороогийн алтны орд: 1960-аад оны дунд үеэс БНМАУ-БНАГУ-ын хамтарсан геологи хайгуулын экспедици 20-иод жилийн үйл ажиллагааныхаа үр дүнд Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутагт орших Бороогийн гол,Наран толгойн ордуудын нөөц,техник эдийн засгийн үндэслэлийг 50 тонн алтны нөөцтэй хэмээн тогтоосон байдаг.1998оны 7-р сарын 6-ны өдөр Монгол улсын засгийн газрыг төлөөлж сангийн сайд Б,Батбаяр(Баабар),, Бороо гоулд “ХХК-г төлөөлж ерөнхий захирал М.Наранбат нар ,Тогтвортой байдлын гэрээ” байгуулж гарын үсэг зуржээ.Уг гэрээ хийгдсэнээрээ Монгол улсад 500 сая долларын(600 гаруй тэрбум) хохирол учирсан ба энд тухайн байгаль орчин,хүн ам,экологид хир хор хохирол учирсаныг тооцоогүй болно,,.Бороо гоулд” ХХК-д зүгээр шахуу бэлэглэсэн, найр тавьж өгсөн 600 тэрбум төгрөгөөр өнөөгийн асар хүндрэлтэй асуудал болсон Улаанбаатар хотын утааны асуудлыг,нөгөө алдарт 40.000 айлын орон сууцны санхүүжилтийг шийдэх бүрэн боломж байсан бусуу?
Нэгэн зүйл:Төмөртэйн овооны цайрын орд: 1974-1979 оны хооронд БНМАУ-БНАГУ-ын геологичид хамтран геологи хайгуулын ажилд 10,9 сая шилжих рубль (доллар)зарцуулж 9,0 сая тонн 13,6 %агуулага бүхий цайрын хүдрийн нөөцтэй нь батлагдсан ордыг Монголын ,,Метал импэкс” ХХК 1997 онд эзэмших тусгай зөвшөөрлийг авч, БНХАУ-ын ,,Өнгөт төмөрлөгийн гадаад барилга,зураг төсөл” компанитай хамтран ашиглахаар гэрээ хийн ,,Цайрт минерал” ХХК-г байгуулсан:1998 оны 5-р сард Монгол улсын засгийн газартай БНХАУ-Монголын хамтарсан ,,Цайрт минерал” ХХК тогтвортой байдлын гэрээ байгуулж, гэрээ ёсоор ,,Цайрт менирал” ХХК нь эхний 5–н жилд багтаан 21 сая долларын хөрөнгө оруулалт хийх,хэрэв тогтоосон гэрээний хугацаанд энэхүү хөрөнгө оруулалтаа оруулж чадаагүй нөхцөлд Монгол улсын сангийн сайд гэрээг дангаараа цуцлахаар харилцан тохиролцсон байдаг.Гэтэл тогтвортой байдлын гэрээ байгуулагдсанаас хойш 7-н жил өнгөрөөд байхад ,,Цайрт минерал” ХХК 5,7 сая долларын хөрөнгө оруулсан байдаг юм. Энэхүү асуудал нь уг тогтвортой байдлын гэрээний 2.6-д зааснаар ,,компани нь энэхүү гэрээний 4.2 ,4.3-д заасан хэмжээ,хугацаанд хөрөнгө оруулахаар хүлээсэн үүргээ (ЗУРГАА) 6 сар хэтрүүлсэн тохиолдолд энэхүү гэрээ хүчингүй болсонд тооцогдоно” гэсэн заалтыг ноцтойгоор зөрчсөн.Тухайн үеийн санхүү эдийн засгийн сайд Ч.Улаан уг гэрээг цуцлалгүй, энэ үйл ажиллагааг хийгээгүйгээр барахгүй гэрээ үйлчлэх бололцоогүй болсноос хойш 2 жил орчмын дараа үргэлжлүүлсэн байдаг нь ямар зорилготой нь тодорхой бас тодорхой бус?
,,Цайрт минерал” ХХК нь олборлолт эхэлсэн эхний жил буюу 2005 онд 6 тэрбум төг,2006 онд 83,5 тэрбум төг,2007 онд 100 гаруй тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай ажилласан. Гэтэл уг төсөл хэрэгжсэн 10-н жилийн хугацаанд Монгол улсын төсөвт 6-н тэрбум төгрөг оруулсан байдаг.( Уг мөнгө нь ашигт малтмалын нөөц ашигласаны төлбөр 2,5%,лицензийн төлбөр,нийгмийн даатгал гэх мэт) Ганц жишээ дурдахад 2007оны 8-р сарын 25-нд 38 вагон буюу 1 тэрбум 700 сая төгрөгийн үнз бүхий цайрын баяжмал ачуулсан байх юм (1 өдөрт) Тухайн ордоос олборлож буй цайрын баяжмалын 1 тонн хүдэрт 91-100 грамм цэвэр цагаан мөнгө агуулагддаг. Уг мөнгөний үнэ болох 4,0 сая долларыг(бүрэн бус) Монгол улс авч чадаагүй алдсан.Жишээ болгон авсан хоёр ордоос Монгол улс өдөрт дунджаар 1,0 сая доллар (1тэрбум 300 сая төгрөг) алдсаар байна.Тус ордуудыг ашигласан 5 жил орчмын хугацаанд Монгол улс олж болох байсан хөрөнгийн мөнгөн дүн 1,825,0сая доллар болсон байх юм.(2.372.500.000.000төг)
Нэгэн зүйл: Оюу толгойн ордын эдэлбэр газрын 30%-д нь л хайгуул судалгааны ажил хийгдсэн ба 70% нь одоогоор судлагдаагүй байна.Одоогийн судлагдсан нөөц нь 40,0 сая тонн зэс,1000 гаруй тонн алтны нөөц тогтоогдсон ба цаашид энэхүү нөөцийн хэмжээ асар ихээр өсөх нь дамжиггүй. Үүнийг мөнгөн дүнд шилжүүлбэл 250 тэрбум доллар(325,000.000,000,000төг) болох юм. Монгол улсын засгийн газар Канад улсын хувийн компанитай байгуулахаар зэхэж буй тотвортой байдлын гэрээ, дээр дурьдсан хоёр гэрээний адил нөхцөлөөр,Ашигт малтмалын тухай хуулийн 5.4 , 5.5 дахь заалтын дагуу хийгдвэл Монгол улсын Үндсэн хуулийн 6.1 дэх заалт(Монгол улсын газар түүний хэвлий дэх баялаг ард түмний мэдэлд ,төрийн хяналтанд байна) зөрчигдөнө. Мөн энэ гэрээ тухайн заалтын дагуу хийгдвэл Монгол улс 50-н жилийн хугацаанд 15,0 тэрбум доллар авахаар байна. Энэ нь одоо тогтоогдсон нөөцийн дөнгөж 6% болж байна.,, Айвэнхоу майнз инк Монголиа” ХХК уг ордыг ашиглахад шаардлагатай хөрөнгөө Оюу толгой ордыг барьцаалан дэлхийн зах зээл дээрээс босгохоор зэхэж буй нь тодорхой.Учир ийм атал Монгол улсын засгийн газар өөрийн хөрөнгийг барьцаалан дээрхи арга хэмжээг авахыг хүсэхгүй байгаа нь нэн хачирхалтай. Засгийн эрх барьж буй хоёр том нам 2008 оны сонгуулиар амласан амлалт болох 1,0-1,5 сая төгрөгөө тараахын тулд ,,Тогтвортой байдлын гэрээ” гэсэн халхавчин дор үндэстэний баялаг болсон уг ордыг харийнханд найр тавин өгөхөөр зүтгэхийн учир шалтгаан юу билээ? Бяцхан тоо бодъё: Монгол улсын уул уурхайн эдийн засгын тэргүүлэх зэргийн эрдэмтдийн гаргасан тооцоогоор : Оюу толгой ордод баяжуулах үйлдвэр барих , Оюу толгойд хот байгуулах , Оюу толгойгоос Чойр хүртэл төмөр зам тавих , Чойрт зэс боловсруулах үйлдвэр барих зэрэг зардалд 25,0тэрбум доллар шаардлагатай.
Уг 25,0 тэрбум долллар нь Оюу толгой ордын одоогийн тогтоогдсон нөөцийн 10% орчим болж байгаа юм.
Үйлдвэрлэл явуулах зардал 50 жилд өсгөсөн дүнгээр 50,0 тэрбум доллар
Монголчууд бидний босгох ёстой мөнгө 25,0тэрбум доллар
250,0тэрбум-75,0тэрбум үлд 175,0 тэрбум доллар
Одоогийн мөрдөгдөж буй Ашигт малтмалын тухай хуулиар тогтвортой байдлын гэрээ хийгдвэл Монгол улс 50 жилд 15,0тэрбум доллар.
Монголын эрдэмтэдийн санал болгож буй хувилбараар тооцвол 175,0тэрбум доллар буюу 1 хүнд 60,0 гаруй мянган доллар ноогдохоор байна.
Гэхдээ энэ нь одоогоор нөөц нь тогтоогдсон 30- хан хувийн тооцоогоор авсан болно.
Энд дурдагдсан зөвхөн 3 орд дээр Монгол улсын тусгаар тогтнолын баталгаа болсон газар нутгийн бүрэн бүтэн байдал, Монгол үндэстэний эрх ашиг ноцтойгоор хөндөгдөн зөрчигдөж байхад Монгол улсын Ерөнхийлөгч, УИХ,Засгийн газар нүдэн балай, чихэн дүлий мэт хандаж буй нь Монгол улс тусгаар тогтносон улс мөн эсэх, ард түмнээсээ сонгогдсон Эрх баригчид хэний, юуны төлөө үйлчилж буйг үл ойлгохын учир элэг нэгт Монгол ахан дүүс та нартаа хандсан нь энэ.
Үүнийг тэрлэхийн учир нь тэнгэр заяат Монгол түмний эс ширхэг болон төрсний хувьд дуугүй байх эрх байсангүй.
Эрхэм таны хувьд ч гэсэн мөн адил гэдэгт итгэнэм.
,,Хөх Монгол” бүлгэм ,, Хастанру “ сан
Өвлийн адаг сарын шинийн гурван.
Нэгэн зүйл:Бороогийн алтны орд: 1960-аад оны дунд үеэс БНМАУ-БНАГУ-ын хамтарсан геологи хайгуулын экспедици 20-иод жилийн үйл ажиллагааныхаа үр дүнд Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутагт орших Бороогийн гол,Наран толгойн ордуудын нөөц,техник эдийн засгийн үндэслэлийг 50 тонн алтны нөөцтэй хэмээн тогтоосон байдаг.1998оны 7-р сарын 6-ны өдөр Монгол улсын засгийн газрыг төлөөлж сангийн сайд Б,Батбаяр(Баабар),, Бороо гоулд “ХХК-г төлөөлж ерөнхий захирал М.Наранбат нар ,Тогтвортой байдлын гэрээ” байгуулж гарын үсэг зуржээ.Уг гэрээ хийгдсэнээрээ Монгол улсад 500 сая долларын(600 гаруй тэрбум) хохирол учирсан ба энд тухайн байгаль орчин,хүн ам,экологид хир хор хохирол учирсаныг тооцоогүй болно,,.Бороо гоулд” ХХК-д зүгээр шахуу бэлэглэсэн, найр тавьж өгсөн 600 тэрбум төгрөгөөр өнөөгийн асар хүндрэлтэй асуудал болсон Улаанбаатар хотын утааны асуудлыг,нөгөө алдарт 40.000 айлын орон сууцны санхүүжилтийг шийдэх бүрэн боломж байсан бусуу?
Нэгэн зүйл:Төмөртэйн овооны цайрын орд: 1974-1979 оны хооронд БНМАУ-БНАГУ-ын геологичид хамтран геологи хайгуулын ажилд 10,9 сая шилжих рубль (доллар)зарцуулж 9,0 сая тонн 13,6 %агуулага бүхий цайрын хүдрийн нөөцтэй нь батлагдсан ордыг Монголын ,,Метал импэкс” ХХК 1997 онд эзэмших тусгай зөвшөөрлийг авч, БНХАУ-ын ,,Өнгөт төмөрлөгийн гадаад барилга,зураг төсөл” компанитай хамтран ашиглахаар гэрээ хийн ,,Цайрт минерал” ХХК-г байгуулсан:1998 оны 5-р сард Монгол улсын засгийн газартай БНХАУ-Монголын хамтарсан ,,Цайрт минерал” ХХК тогтвортой байдлын гэрээ байгуулж, гэрээ ёсоор ,,Цайрт менирал” ХХК нь эхний 5–н жилд багтаан 21 сая долларын хөрөнгө оруулалт хийх,хэрэв тогтоосон гэрээний хугацаанд энэхүү хөрөнгө оруулалтаа оруулж чадаагүй нөхцөлд Монгол улсын сангийн сайд гэрээг дангаараа цуцлахаар харилцан тохиролцсон байдаг.Гэтэл тогтвортой байдлын гэрээ байгуулагдсанаас хойш 7-н жил өнгөрөөд байхад ,,Цайрт минерал” ХХК 5,7 сая долларын хөрөнгө оруулсан байдаг юм. Энэхүү асуудал нь уг тогтвортой байдлын гэрээний 2.6-д зааснаар ,,компани нь энэхүү гэрээний 4.2 ,4.3-д заасан хэмжээ,хугацаанд хөрөнгө оруулахаар хүлээсэн үүргээ (ЗУРГАА) 6 сар хэтрүүлсэн тохиолдолд энэхүү гэрээ хүчингүй болсонд тооцогдоно” гэсэн заалтыг ноцтойгоор зөрчсөн.Тухайн үеийн санхүү эдийн засгийн сайд Ч.Улаан уг гэрээг цуцлалгүй, энэ үйл ажиллагааг хийгээгүйгээр барахгүй гэрээ үйлчлэх бололцоогүй болсноос хойш 2 жил орчмын дараа үргэлжлүүлсэн байдаг нь ямар зорилготой нь тодорхой бас тодорхой бус?
,,Цайрт минерал” ХХК нь олборлолт эхэлсэн эхний жил буюу 2005 онд 6 тэрбум төг,2006 онд 83,5 тэрбум төг,2007 онд 100 гаруй тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай ажилласан. Гэтэл уг төсөл хэрэгжсэн 10-н жилийн хугацаанд Монгол улсын төсөвт 6-н тэрбум төгрөг оруулсан байдаг.( Уг мөнгө нь ашигт малтмалын нөөц ашигласаны төлбөр 2,5%,лицензийн төлбөр,нийгмийн даатгал гэх мэт) Ганц жишээ дурдахад 2007оны 8-р сарын 25-нд 38 вагон буюу 1 тэрбум 700 сая төгрөгийн үнз бүхий цайрын баяжмал ачуулсан байх юм (1 өдөрт) Тухайн ордоос олборлож буй цайрын баяжмалын 1 тонн хүдэрт 91-100 грамм цэвэр цагаан мөнгө агуулагддаг. Уг мөнгөний үнэ болох 4,0 сая долларыг(бүрэн бус) Монгол улс авч чадаагүй алдсан.Жишээ болгон авсан хоёр ордоос Монгол улс өдөрт дунджаар 1,0 сая доллар (1тэрбум 300 сая төгрөг) алдсаар байна.Тус ордуудыг ашигласан 5 жил орчмын хугацаанд Монгол улс олж болох байсан хөрөнгийн мөнгөн дүн 1,825,0сая доллар болсон байх юм.(2.372.500.000.000төг)
Нэгэн зүйл: Оюу толгойн ордын эдэлбэр газрын 30%-д нь л хайгуул судалгааны ажил хийгдсэн ба 70% нь одоогоор судлагдаагүй байна.Одоогийн судлагдсан нөөц нь 40,0 сая тонн зэс,1000 гаруй тонн алтны нөөц тогтоогдсон ба цаашид энэхүү нөөцийн хэмжээ асар ихээр өсөх нь дамжиггүй. Үүнийг мөнгөн дүнд шилжүүлбэл 250 тэрбум доллар(325,000.000,000,000төг) болох юм. Монгол улсын засгийн газар Канад улсын хувийн компанитай байгуулахаар зэхэж буй тотвортой байдлын гэрээ, дээр дурьдсан хоёр гэрээний адил нөхцөлөөр,Ашигт малтмалын тухай хуулийн 5.4 , 5.5 дахь заалтын дагуу хийгдвэл Монгол улсын Үндсэн хуулийн 6.1 дэх заалт(Монгол улсын газар түүний хэвлий дэх баялаг ард түмний мэдэлд ,төрийн хяналтанд байна) зөрчигдөнө. Мөн энэ гэрээ тухайн заалтын дагуу хийгдвэл Монгол улс 50-н жилийн хугацаанд 15,0 тэрбум доллар авахаар байна. Энэ нь одоо тогтоогдсон нөөцийн дөнгөж 6% болж байна.,, Айвэнхоу майнз инк Монголиа” ХХК уг ордыг ашиглахад шаардлагатай хөрөнгөө Оюу толгой ордыг барьцаалан дэлхийн зах зээл дээрээс босгохоор зэхэж буй нь тодорхой.Учир ийм атал Монгол улсын засгийн газар өөрийн хөрөнгийг барьцаалан дээрхи арга хэмжээг авахыг хүсэхгүй байгаа нь нэн хачирхалтай. Засгийн эрх барьж буй хоёр том нам 2008 оны сонгуулиар амласан амлалт болох 1,0-1,5 сая төгрөгөө тараахын тулд ,,Тогтвортой байдлын гэрээ” гэсэн халхавчин дор үндэстэний баялаг болсон уг ордыг харийнханд найр тавин өгөхөөр зүтгэхийн учир шалтгаан юу билээ? Бяцхан тоо бодъё: Монгол улсын уул уурхайн эдийн засгын тэргүүлэх зэргийн эрдэмтдийн гаргасан тооцоогоор : Оюу толгой ордод баяжуулах үйлдвэр барих , Оюу толгойд хот байгуулах , Оюу толгойгоос Чойр хүртэл төмөр зам тавих , Чойрт зэс боловсруулах үйлдвэр барих зэрэг зардалд 25,0тэрбум доллар шаардлагатай.
Уг 25,0 тэрбум долллар нь Оюу толгой ордын одоогийн тогтоогдсон нөөцийн 10% орчим болж байгаа юм.
Үйлдвэрлэл явуулах зардал 50 жилд өсгөсөн дүнгээр 50,0 тэрбум доллар
Монголчууд бидний босгох ёстой мөнгө 25,0тэрбум доллар
250,0тэрбум-75,0тэрбум үлд 175,0 тэрбум доллар
Одоогийн мөрдөгдөж буй Ашигт малтмалын тухай хуулиар тогтвортой байдлын гэрээ хийгдвэл Монгол улс 50 жилд 15,0тэрбум доллар.
Монголын эрдэмтэдийн санал болгож буй хувилбараар тооцвол 175,0тэрбум доллар буюу 1 хүнд 60,0 гаруй мянган доллар ноогдохоор байна.
Гэхдээ энэ нь одоогоор нөөц нь тогтоогдсон 30- хан хувийн тооцоогоор авсан болно.
Энд дурдагдсан зөвхөн 3 орд дээр Монгол улсын тусгаар тогтнолын баталгаа болсон газар нутгийн бүрэн бүтэн байдал, Монгол үндэстэний эрх ашиг ноцтойгоор хөндөгдөн зөрчигдөж байхад Монгол улсын Ерөнхийлөгч, УИХ,Засгийн газар нүдэн балай, чихэн дүлий мэт хандаж буй нь Монгол улс тусгаар тогтносон улс мөн эсэх, ард түмнээсээ сонгогдсон Эрх баригчид хэний, юуны төлөө үйлчилж буйг үл ойлгохын учир элэг нэгт Монгол ахан дүүс та нартаа хандсан нь энэ.
Үүнийг тэрлэхийн учир нь тэнгэр заяат Монгол түмний эс ширхэг болон төрсний хувьд дуугүй байх эрх байсангүй.
Эрхэм таны хувьд ч гэсэн мөн адил гэдэгт итгэнэм.
,,Хөх Монгол” бүлгэм ,, Хастанру “ сан
Өвлийн адаг сарын шинийн гурван.
